Yapısal Çelik ve Deprem – Malzeme Özellikleri ve Avantajları

Deprem etkileri altında bir yapının enerji yutması isteniyorsa yapı malzemesinin sünek davranışı gereklidir. Yapısal çelik malzemesinin, kopmadan önce büyük deformasyon yapabilme özelliği bulunmaktadır. Büyük bir şekil değiştirme potansiyeli olması ile yüksek dayanımı, malzemeyi deprem bölgelerinde inşa edilecek olan yapılar için ideal bir malzeme durumuna getirmektedir.

Çelik yapıların kullanımı birçok açıdan betonarme yapılara göre avantaj sağlayabilir.

Çelik, öz ağırlığının toplam yük içindeki payının küçük olması nedeniyle, hafif yapı çözümleri sağlamaktadır. Yüksek dayanımı nedeniyle de daha ekonomik kesitler kullanılabilmekte ve temele aktarılan toplam yük azalmaktadır. Dolayısıyla deprem yükleri de azalmaktadır.

Çelik malzeme, sıkı ve sürekli denetimle üretilmekte olup, yapı elemanları ve birleşimler kontrole açıktır ve herhangi bir aksaklığı gizlemek zordur.

Kolay onarım ve güçlendirme olanağının bulunması, hızlı ve hava koşullarından bağımsız inşaat yapılabilmesi, deprem için önemli bir kolaylık sağlamaktadır.

Deprem tasarımı için yapısal çelik malzemesinin sahip olması gereken özellikler:

1. Akma gerilmesi / Kopma gerilmesi oranı 0.85’ ten büyük olmamalı.
2. Yeterli inelastik yerdeğiştirme kapasitesine sahip olmalı (mesela çekme testinde 5cm ölçme aralığı için %20 lik bir kopma uzaması)
3. Kaynağa uygun olmalı (ana malzeme ve kaynak malzemesi birlikte uygun mekanik özelliklere sahip olacak şekilde seçilmeli)

Çelik yapıların önemli dezavantajlarına da değinecek olursak bunların başında korozyon gelir. Eğer imalat sonrası ve montaj aşamasında gerekli önlemler alınmazsa yapısal çelik paslanmaya müsait hale gelecektir. İmalat sonrasında uygun boya yapılmış olsa bile sevkiyat ve montaj aşamalarında meydana gelebilecek çarpma, sürtme gibi sebeplerden bu boyalar yıpranabilir.

Çelik profillerin imalata girmeden önce mutlaka kumlama ve ön imalat boyası (Shop Primer) işlemlerinden geçmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla montaj sonrasında da yapısal çelik malzemelerinin düzenli olarak boya kontrolü yapılması gerekmektedir. Bu da zamanlar birtakım maliyetler doğurabilir.

Bir diğer dezavantajı ise eğer yangına dayanıklı boya kullanılmamışsa, yangın gibi durumlarda yüksek sıcaklığa direkt olarak maruz kalacağından ciddi dayanım düşüşleri gözlemlenebilir. Yangın sırasında çeliğin erimesi için yeterli sıcaklık oluşmasa bile dayanımının azalmasından dolayı göçmeler meydana gelebilir.

Sizler için hazırlamış olduğumuz yapısal çelik malzeme özelliklerine ve kullanım alanlarına değindiğimiz videomuzu aşağıdan izleyebilirsiniz.

Çelik yapılar ile alakalı kendi deneyimlerinizi bizlerle ve sayfamızı ziyaret eden diğer bilgiye aç arkadaşlarımızla paylaşırsanız eğer çok mutlu oluruz. Aşağıdaki yorum yazma kısmından görüşlerinizi iletmeniz durumunda sayfamızda görünür hale geleceklerdir.