2007 Deprem Yönetmeliği İçeriği
2007 Deprem Yönetmeliği olarak bildiğimiz 2007 DBYBHY ( Deprem Bölgelerinde Yapılan Binalar Hakkında Yönetmelik) Deprem bölgelerinde yapılan binaların hesap ve tasarımları hakkında bilgi içeren ve kullanılan en son deprem yönetmeliğidir. Yayın tarihi: 06.03.2007, Resmi Gazete No.:26454 ve Değişiklik : 03.05.2007, Resmi Gazete No:26511. Bu yönetmelik 7 ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar;
2007 Deprem Yönetmeliği İçeriği ve Bölümler
- Genel Hükümler
- Depreme Dayanıklı Binalar İçin Hesap Kuralları
- Betonarme Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
- Çelik Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
- Yığma Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
- Temel Zemini ve Temeller İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
- Mevcut Binaların Değerlendirilmesi ve Güçlendirilmesi
Bölüm 1 : Genel Hükümler
1. bölüm olan genel hükümler kısmında yönetmeliğin kapsam ve amaçlarından bahsedilmektedir. Yeni yapılacak binalar ve mevcut binaların standartlara uygunluğu ve deprem bölgelerine göre tasarımları yapılırken genel olarak uyulması gereken ilkelerin bilgilendirilmesi yapılmaktadır.
Bölüm 2 : Depreme Dayanıklı Binalar İçin Hesap Kuralları
Bu bölümde genel olarak yeni yapılacak çelik, prefabrike, betonarme ve yerinde dökme binalarda depreme dayanıklılık için uygulanması gereken hesap kuralları ve alınacak hesap değerlerinin tanımlanması yapılmıştır. Bu bölümde alt başlık olarak verilen ve içeriğini oluşturan diğer başlıklarda ise;
- Binaların taşıyıcı sistemlerinin hesaplarına ilişkin genel ilkeler,
- Deprem yükleri hakkında bilgiler,
- Düzensiz binalar ve bunlara ilişkin tanımlar , koşullar, düzensizlik durumları,
- Tanımlanacak olan elastik deprem yükleri, spektral ivme katsayısı, etkin yer ivmesi katsayıları,
- Binalardaki önem katsayıları,
- Özel tasarımlarda ivme spektrumları,
- Taşıyıcı sistemlerin süneklik koşulları, taşıyıcı sistemlerin davranışları ve davranış katsayıları,
- Hesap yöntemleri ve bu yöntemlerin seçilmesi,
- Eşdeğer deprem yükleri,
- Yapılara göre hareketli yük katılım katsayıları,
- Deprem derzleri hakkında bilgiler,
- Yapısal çıkıntılara, mimari elemanlara, mekanik ve elektrik donanıma etkiyen deprem yükleri,
- Bina türü olmayan yapılar ve bu yapılar için taşıyıcı sistem katsayıları,
- Deprem hesap raporları hakkında koşullar ve kurallar,
gibi konular 2007 Deprem Yönetmeliği 2. kısmında tanımlanan konulardır.
Bölüm 3 : Betonarme Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
Bu bölümde deprem bölgelerinde yapılacak olan betonarme binaların taşıyıcı sistemlerin ve boyutlarının tasarlanış kuralları tanımlanmaktadır. Betonarme binalar için geliştirilen standart ve yönetmelikler de göz önünde bulundurularak ancak öncelikli olarak 2007 Deprem Yönetmeliği esas alınarak betonarme yapılar tasarlanmalıdır. 2007 DBYBHY’nin bu bölümünde belirtilen kurallar C50 beton dayanım sınıfının üzerinde olan binalar ve taşıyıcı sistemleri çelik olan binalar için geçerli değildir. 2007 Deprem Yönetmeliğinin bu bölümünde yer alan içerikler ve başlıklar kısaca aşağıdaki gibidir:
- Betonarme olan taşıyıcı sistemlerin sınıflandırılması ve betonarme yapıların ilgili standartları,
- Taşıyıcı sistemlerin hesabında kullanılacak kesitlerin rijitlikleri ve kesit hesaplarında kullanılacak yöntemler,
- Kullanılacak malzeme özellikleri,
- Çekme donatılarının kenetlenme boyu,
- Kaynaklı ve Manşonlu ekler ve bağlantılar,
- Özel deprem etriyeleri ve çirozları,
- Süneklik düzeyleri yüksek kolonlar için enkesit koşulları, boyuna donatı koşulları ve donatıların düzenlenmesi, enine donatı koşulları, kolonları kirişlerden daha güçlü olma koşulları, kolonların kirişlerden daha güçlü olması koşulunun sağlanamadığı durumlar, kolonların kesme güvenliği, kısa kolonlara ilişkin koşullar,
- Süneklik düzeyleri yüksek kirişler için enkesit koşulları, boyuna donatı koşulları ve donatıların düzenlenmesi, enine donatı koşulları,
- Süneklik düzeyi yüksek çerçeve sistemlerinde kolon-kiriş birleşim bölgeleri için ; Kuşatılmış ve kuşatılmamış birleşimler, kolon-kiriş birleşimlerindeki kesme güvenliği,
- Süneklik düzeyi yüksek perdeler için enkesit koşulları, perde uç bölgelerindeki durumlar, kritik perde yükseklikleri, gövde donatıları koşulları ve düzenlenmesi, perdelerin uç bölgelerindeki donatıları koşulları, tasarım eğilme momentleri ve kesme kuvvetleri, perdelerde kesme güvenliği, boşluklu yani bağ kirişli perdelerdeki kural ve koşullar,
- Süneklik düzeyleri normal kolonlar için enkesit koşulları, boyuna donatı koşulları ve donatıların düzenlenmesi, enine donatı koşulları, kolonları kesme güvenliği ve kısa kolonlara ilişkin kural ve koşullar
- Süneklik düzeyleri normal kirişler için enkesit koşulları, boyuna donatı koşulları ve donatıların düzenlenmesi, enine donatı koşulları, kirişlerin kesme güvenliği,
- Süneklik düzeyi normal çerçeve sistemlerinde kolon-kiriş birleşim bölgeleri
- Süneklik düzeyleri normal perdeler,
- Döşemeler,
- Prefabrike binalara ilişkin koşullar ve prefabrike binalarda mafsallı bağlantılar, moment aktarabilen çerçeveler, öngerilmeli elemanlar ve bunlara ilişkin koşul ve kurallar,
- Betonarme uygulama projelerinin çizilmesine esas koşullar ve kurallar, bu çizimlerde kolon, perde ve kiriş detayları
konuları hakkında bilgiler, koşul ve kurallar 2007 Deprem Yönetmeliği 3. Bölüm içeriğini oluşturan konulardır.
Bölüm 4 : Çelik Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
2007 Deprem Yönetmeliğinin bu bölümünde deprem bölgelerinde yapılacak tüm çelik yapıların taşıyıcı elemanlarının boyutlandırılması ve birleşimlerin yapılmasına ilişkin kurallar ve koşullar tanımlanmaktadır. Çelik yapıların tasarlanmasında betonarme yapılarda olduğu gibi öncelikli olarak 2007 DBYBHY’ye uygunluk göz önünde bulundurularak diğer standart ve yönetmelikler kullanılmalıdır. Çelik yapıların tasarlanmasında bu yönetmelikte yer alan başlıklar ise şöyledir;
- Çelik taşıyıcı sistemlerinin sınıflandırılması,
- Çelik yapılar ile ilgili standartlar,
- Çelik malzeme koşulları ve emniyet gerilmeleri,
- Arttırılmış deprem etkileri,
- İç kuvvet kapasiteleri ve Gerilme sınır değerleri,
- Süneklik düzeyi yüksek çerçevelerde; enkesit koşulları, kolonları kirişlerden daha güçlü olma koşulu, güçlü kolon zayıf kiriş durumunun sağlanamaması durumu, kolon-kiriş birleşim bölgeleri, kolon ve kiriş ekleri, kiriş başlıklarının yanal doğrultuda mesnetlenmesi durumu,
- Süneklik düzeyi normal çerçevelerde; enkesit koşulları, kolon-kiriş birleşim bölgeleri ve kolon kiriş ekleri,
- Merkezi ve dışmerkez çelik çaprazlı perdeler,
- Süneklik düzeyi yüksek merkezi çelik çaprazlı perdelerde; enkesit koşulları, yatay yüklerin dağılımı, çaprazların birleşimi, özel çapraz düzenleri için ek koşullar, kolon ekleri,
- Süneklik düzeyi normal merkezi çelik çaprazlı perdelerde; enkesit koşulları, çaprazların birleşimi, özel çapraz düzenleri için ek koşullar, kolon ekleri,
- Süneklik düzeyi yüksek dışmerkez çelik çaprazlı perdelerde; enkesit koşulları, bağ kirişleri ve bu kirişlerin yanal doğrultuda mesnetlenmesi, bağ kirişinin dönme açısı, berkitmeler, kolon katkirişler ve çaprazlar, çapraz-bağ kirişi birleşimi, bağ kirişi-kolon birleşimi, kiriş kolon birleşimi,
- Temel bağlantı detayları,
- Proje hesap raporları ve uygulama projeleri kuralları, proje çizimlerine ilişkin kurallar,
Bu bölümde EK 4A olarak verilen ve moment aktaran çerçevelerde kolon-kiriş birleşim detayları hakkında bilgi, kural ve koşullar yer almaktadır. Bu bölümde;
- Kolon kiriş birleşim detayları,
- Alın levhalı bulonlu birleşimler,
- Takviyeli alın levhalı bulonlu birleşim detayları,
- Alın levhasız bulonlu kolon-kiriş birleşim detayları,
- Kaynaklı birleşim detayları,
- Ek başlık levhalı kolon- kiriş kaynaklı birleşim detayları,
- Zayıflatılmış kiriş enkesiti kaynaklı birleşim detayları,
Bölüm 5 : Yığma Binalar İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
Bu bölümde deprem bölgelerinde yapılacak olan yığma binaların hem düşey hem de yatay yükler için taşıyıcı sistemlerinin oluşturulması kuralları, yığma binaları oluşturan elemanların tasarlanmasında ve boyutlandırılmasında gerekli koşul ve kurallar yer almaktadır. Yığma binalar için depreme dayanıklı tasarım kurallarının belirtildiği ve 2007 deprem yönetmeliği nde yer alan içeriği başlıklar halinde kısaca şu şekildedir;
- Deprem bölgelerine göre izin verilen en çok kat sayısı,
- Yığma duvar gerilmelerin hesaplanması,
- Duvar malzemesinin serbest basınç dayanımına ve harç sınıfına bağlı duvar basınç emniyet gerilmeleri,
- Serbest basınç dayanımı bilinmeyen duvarların basınç emniyet gerilmeleri,
- Narinlik oranlarına göre basınç emniyet gerilmelerinin azaltılması,
- Duvarların çatlama emniyet gerilmeleri,
- Yığma binaların taşıyıcı duvarlarının malzeme özellikleri, dayanımları ve duvar kalınlıkları,
- Lentoların ve hatılların düşey ve yataydaki durumları,
- Döşeme özellikleri,
- Çatılar ve çatı tasarım kuralları,
- Taşıyıcılığı bulunmayan duvarların özellik ve tasarımları,
Bölüm 6 : Temel Zemini ve Temeller İçin Depreme Dayanıklı Tasarım Kuralları
2007 Deprem Yönetmeliği 6. Bölümde deprem bölgelerinde yapılacak olan binalar ve mevcut binalarda deprem analizi yapılan veya güçlendirilmesi gereken binalar için zemin koşullarının belirlenmesi, betonarme, çelik, yığma ve diğer yapı türlerinin temel tasarımlarında uyulması gereken kurallar ve koşullar tanımlanmaktadır. Bu bölümde yer alan konular kısaca aşağıdaki şekildedir;
- Zemin koşullarının belirlenmesi ( zemin sınıfları, zemin grupları, sıvılaşma durumu )
- Temellere ilişkin genel kural ve koşullar (zemin emniyet gerilmeleri, kazıkların emniyetli taşıma yükleri, kazıklı temellere ilişkin koşullar, temel bağ kirişleri ve bağ kirişlerine ilişkin minimum koşullar, yığma binalarda duvar altı temelleri) ,
- Depremde toprak basıncı ve zemin dayanma (istinat) yapıları (toplam ve dinamik aktif ve pasif basınç katsayıları, tabakalı zemin durumlarında dinamik toprak basınçları, istinat yapılarına ilişkin koşullar),
Bölüm 7 : Mevcut Binaların Değerlendirilmesi ve Güçlendirilmesi
2007 Deprem Yöentmeliği 7. bölümü yönetmelikte yer alan son bölümdür ve mevcut binalara ilişkin durumları içerir. Bu bölümde deprem bölgelerinde mevcut binaların deprem etkisindeki performanslarının belirlenmesi, güçlendirme durumlarında uygulama koşul ve kuralları, mevcut binalarda hesap kuralları ve güçlendirilecek binalarda tasarım ilkelerinin tanımlanmaktadır. Bu bölümdeki konuları kısaca aşağıdaki gibi başlıklandırabiliriz;
- Binalardan bilgi toplanması ( binalarda toplanacak bilgi kapsamı ve bilgi düzeyleri, mevcuttaki malzeme dayanımları, betonarme, çelik, prefabrike ve yığma binalardaki sınırlı, orta ve kapsamlı bilgi düzeyleri, binalar için bilgi düzeyi katsayıları) ,
- Yapı elemanlarında hasar sınırları ve hasar bölgeleri ( kesit hasar sınırları ve bölgeleri, kesit ve eleman sınırlarının tanımlanması),
- Deprem hesabına ilişkin genel ilke ve kurallar,
- Depremde bina performansının doğrusal elastik hesap yöntemleri ile berlirlenmesi,
- Depremde bina performansının doğrusal elastik olmayan hesap yöntemleri ile berlirlenmesi,
- Bina deprem performansının belirlenmesi,
- Binalar için hedeflenen performans düzeyleri,
- Binaların güçlendirilmesi ( güçlendirilecek binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi ve eklenecek elemanların tasarımı, güçlendirme türleri),
- Betonarme binaların güçlendirilmesi,
2007 Deprem Yönetmeliği 7. bölümde de bilgilendirme ekleri 7A. , 7B. , 7C. , 7D. , 7E. , 7F. ekleri yer almaktadır.
- Bilgilendirme Eki 7A. : Doğrusal elastik yöntemler ile hesapta kolon ve perdelerin etki/kapasite oranlarının belirlenmesi,
- Bilgilendirme Eki 7B. : Beton ve donatı çeliği için gerilme-şekil değiştirme bağıntıları,
- Bilgilendirme Eki 7C. : Doğrusal olmayan spektral yer değiştirmenin belirlenmesi,
- Bilgilendirme Eki 7D. : Artımsal Mod Birleştime Yöntemi ile itme analizi,
- Bilgilendirme Eki 7E. : Lifli polimer ile sargılanan kolonlarda dayanım ve süneklik artışının hesabı,
- Bilgilendirme Eki 7F. : Dolgu duvarlarının güçlendirilmesi için yöntemler,
Son Yorumlar